ترس از مدرسه یکی از شایع ترین اختلالات در هنگام شروع مدارس است بویژه در بین کودکان 5 سال به بالا(سنین پیش دبستانی و دبستان). معمولا والدین در برابر ترس از مدرسه فرزندان خود دچار کلافگی و استیصال می شوند و همچنین روند آموزش کودکان هم مختل می شود. در این مقاله از سایت حامد یزدخواستی (مشاور خانواده و کسب و کار) به بررسی ترس از مدرسه کودکان پیش دبستانی و دبستانی و روش های درمان آن در اصفهان می پردازیم.
ترس از مدرسه در کودکان ابتدایی
تجربه ترس در روزهای آغازین مدرسه برای کودکان ابتدایی یک امر طبیعی است، مخصوصا اگر قبل از دوران دبستان پیش دبستانی یا مهد کودک را تجربه نکرده باشند. ولی ترس از مدرسه در تعدادی از کودکان دبستانی نگران کننده می شود؛ این نگرانی زمانی ایجاد می شود که کودک ابتدایی بخاطر اضطراب از مدرسه و همچنین بخاطر ترس از جدایی مادر خود از حضور در کلاس های درس خودداری می کند. این اجتناب از مدرسه به مرور میل و اشتیاق کودک را به آموزش و یادگیری کاهش می دهد. در این مواقع والدین گرامی به هیچ وجه تلاش نکنید کودک را با اجبار و فشار به مدرسه ببرید چون عوارضی به مراتب شدیدتر دارد، از جمله این عوارض می تواند: از دست دادن انگیزه، افزایش لجبازی و پرخاشگری، افسردگی و ترس بیشتر از مدرسه است.
علائم ترس از مدرسه در کودکان پیش دبستانی و دبستانی
ترس از مدرسه در کودکان همانند سایر اختلالات روانی علائم و نشانه هایی دارد که باید بخوبی با آن آشنا باشید. این نشانه ها به سه بخش رفتاری، جسمانی و روانی تقسیم می شوند که در زیر بصورت مختصر ذکر می شوند:
- علائم رفتاری ترس از مدرسه کودکان پیش دبستانی و دبستانی
- عصبانیت به وقت بیدار شدن برای مدرسه
- پرخاشگری
- بیان مکرر اینکه به خودم یا دیگران آسیب میزنم
- فرار از دبستان یا پیش دبستانی
- تحریک پذیری بالا
- گریه و ناآرامی
- جویدن ناخن
- از بین بردن مکرر اسباب بازی و عروسک ها
- پاره کردن کتاب ها
- گرم کردن مکرر وسایل مدرسه
- علائم جسمانی ترس از مدرسه کودکان پیش دبستانی و دبستانی
- شب اداری
- درد های جسمانی مانند سردرد، شکم درد، پا درد و معده درد
- نارحتی های گوارشی مانند تهوع، استفراغ و اسهال
- سرگیجه
- ضعف و بیحالی بخاطر اضطراب
- تپش قلب
- لکنت زبان
- علائم روانی ترس از مدرسه کودکان پیش دبستانی و دبستانی
- افسردگی
- جدایی طلبی و انزوا کودک
- ناامنی شدید و احساس درک نشدن
- ترس از دست دادن پدر و مادر
- بی خوابی یا بدخوابی
- کابوس های شبانه
چرا ترس از مدرسه در کودکان ایجاد می شود؟ (علت ترس از مدرسه)
علت ایجاد ترس یا فوبی از مدرسه کودکان می تواند متعدد و متنوع باشد. علت فوبی از مدرسه می تواند بخاطر شرایط خانوادگی باشد یا به علت جابجایی مدرسه یا منزل، همچنین ویژگی های شخصیتی و ژنتیک هم در این ترس بی تأثیر نیست. در ادامه بصورت مختصر برخی از علل ترس از مدرسه کودکان بیان می شود:
- خجالتی بودن کودک
- شخصیت اضطرابی والدین
- ترساندن کودک از مدرسه و دبیر
- اضطراب جدایی شدید کودک
- اضطراب اجتماعی کودک
- اختلال یادگیری و نگرانی از مسخره شدن
- اضطراب در مورد انجام دادن تکالیف
- مورد آزار و اذیت قرار گرفتن در مدرسه
- مشکلات خانوادگی و دعوای پدر و مادر
- اعتماد به نفس پایین کودک
- جابجایی مدرسه
- عدم استقلال کودک
- رقابتی بودن فضای مدرسه
- رفتار نامناسب معلمان
- وابستگی شدید کودک به مادر
- نداشن مهارت های ارتباطی مناسب
- عدم توفیق در دوست یابی
روش های درمان و مقابله با ترس از مدرسه در سنین ابتدایی
برای درمان و مقابله با ترس کودکان ابتدایی بیشتر بصورت رفتاری است. روش درمانی رفتاری بدین صورت است که برای حل مشکل یا بر طرف کردن اختلال از تکنیک های رفتاری استفاده می شود تا رفتار نامطلوب خاموش شود و رفتار مناسب جایگزین شود. در ادامه تعدادی از این تکنیک های رفتار توضیح داده می شود:
آشنایی با مدرسه
والدین قبل از شروع فصل مدرسه کودک را چندین بار به فضای مدرسه ببرند، جاهای مختلف آن را نشان بدهند و از زمان مدرسه رفتن خود داستان های هیجان انگیز تعریف کنند.
تمرین جدا شدن از پدر و مادر قبل از شروع مدرسه
قبل از شروع فصل مدارس سعی کنید در روز زمان هایی را در نظر بگیرید که کودک جدایی از شما را تجربه کند. مثلا او را خانه بازی یا کلاس های آموزشی بگذارید یا کودک اوقاتی را با پدر بزرگ و مادر بزرگ خود سپری کند.
با کودک در مورد ترس از مدرسه صحبت کنید
به کودک زمان بدهید تا در مورد ترس از مدرسه و سایر نگرانی هایش صحبت کند. در واقع با صحبت کردن بخشی از هیجان های منفی کودک تخلیه می شود، همچنین احساس همدلی از جانب والدین دریافت می کند. صحبت کردن برای مدیریت و تنظیم هیجان کودکان بسیار سودمند است.
مهارت دوستیابی و اجتماعی کودکان را تقویت کنید
مهارت دوستیابی و ارتباطی کودک خود را تقویت کنید تا بتواند در محیط مدرسه با دیگر همکلاسی ها ارتباط برقرار کند و شبکه ای از حمایت اجتماعی برای خود ایجاد کند. هرچه مهارت اجتماعی و ارتباطی کودک بهتر باشد، ترس از مدرسه کمتر و اعتماد بنفس بیشتر می شود.
اعتماد به نفس کودک را افزایش دهید
همانگونه در در قسمت علت ترس از مدرسه کودکان بیان شد، پایین بودن اعتماد به نفس یکی از علل زمینه ساز اضطراب از مدرسه است. دانش آموزی که اعتماد به نفس ندارد در بیشتر مواقع از سایر همکلاسی ها دوری می کند و ایجاد ارتباط با سایرین برایش اضطراب زا است که این امر ترس از مدرسه دانش آموز دبستانی را بیشتر می کند.
استقلال کودک را تقویت کنید
استقلال کودک پیش دبستانی و دبستانی می تواند به عنوان یک عامل پیشگیر در ترس از مدرسه شناخته شود. کودکانی که مستقل هستند کمتر فوبیا از مدرسه نشان می دهند. بنابراین والدین گرامی تلاش کنید کودکان خود را مستقل پرورش دهید.
برنامه ای منظم و قابل پیش بینی برای رفت و آمد کودک به مدرسه در نظر بگیرید
برنامه زمانبندی قابل پیش بینی و ثابت در ارتباط با رفت و آمد به مدرسه به کودک احساس امنیت بیشتری می دهد. برای بردن کودک از مدرسه حتما در زمان مشخص شده برای کودک در مدرسه حضور داشته باشید و تأخیر نکنید.
با کودک صادق باشید و دروغ نگویید
هیچگاه در مورد روز اول مدرسه و ترک کودک دروغ نگویید. دروغ گفتن کودک را نسبت به شما و اتفاقات اطراف بی اعتماد می‌کند و بی‌اعتمادی ریشه حس ناامنی است. به جای آن درباره روز اول مدرسه و اتفاقاتی که می‌افتد با او صادقانه صحبت کنید. در روز مدرسه نیز سعی کنید خداحافظی شما ساده و کوتاه باشد. به کودک اطمینان دهید ظهر برمی‌گردید. حتما کمی قبل از ساعتی که به کودک قول دادید برای بازگرداندن او در مدرسه حاضر شوید و ترجیحا در هفته اول خودتان کودک را به مدرسه ببرید و بیاورید. اگر از قبل کودک را برای این موقعیت آماده کرده باشید می‌توانید بهتر این شرایط را مدیریت کنید.
استفاده از روانشناس کودک در مراکز مشاوره در اصفهان
در مواقعی که همه اینکار را انجام دادید ولی ترس کودک از مدرسه برطرف نشد، نیاز است برای درمان تخصصی به روانشناس کودک مراجعه کنید. روانشناس کودک به شما کمک می کند به شیوه ی تخصصی فوبیای کودک خود از مدرسه را برطرف کنید. در مرکز مشاوره رویش روانشناسان کودک بادانش و باتجربه مشغول به فعالیت هستند که در کوتاه مدت به کودکان کمک می کنند بر ترس از مدرسه خود فائق آیند. برای ثبت نوبت در مرکز مشاوره رویش با شماره 09134926851 تماس حاصل فرمایید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.