وابستگی کودک به مادر یکی از مشکلات شایع بویژه در دوران مدرسه است. شیوع اختلال وابستگی کودک به مادر اینقدر است که بسیار از انجمن های گفتگو ،مانند نی نی سایت، از پرسش های مادران در مورد این مشکل پر شده است. مشکلات وابستگی و چسبندگی کودک به مادر در زمان خواب (خوابیدن کودک در اتاق جداگانه) و در هنگامه مدرسه رفتن (بویژه رقتن به پیش دبستانی و کلاس اول) خود را نشان می دهد. در این مقاله از سایت حامد یزدخواستی (مشاور خانواده و کسب و کار) در مورد روش های درمان و کاهش وابستکی کودک به مادر صحبت می کنیم.
چه زمانی می گوییم وابستگی کودک به مادر مشکل زا است؟
وابستگی کودک به مادر تا سن 3 سالگی طبیعی است که این وابستگی را اضطراب جدایی می شناسیم. ولی پس از 3 سالگی کودک باید بتواند بر اضطراب جدایی خود غلبه کند و به پرورش توانمندهای خود بپردازد. همانطور که می دانید مهم وظیفه کودک در این سن کسب استقلال و کسب اعتماد به نفس است. طبیعتا وابستگی کودک به مادر یا حتی پدر و مادربزرگ و پدر بزرگ مانع از مستقل شدن کودک می شود. می دانیم که کسب استقلال به جرأتمندی برای کشف و پرورش توانمندی های کودک کمک می کند. کودک وابسته بسیاری از فرصت های رشد ذهنی و اجتماعی خود را از دست می دهد، همچنین این وابستگی شدید به والدین اختلال شدیدی در فرایند زندگی خانواده ایجاد می کند مانند: اجتناب کودک از خوابیدن به تنهایی در اتاق خواب، ترس مدرسه و پیش دبستانی، منزوی شدن و عدم رشد مهارت های اجتماعی و گیجی و کلافگی پدر و مادر که اثرات نامطلوبی در روابط زناشویی آنها دارد. در این هنگام است که یک روانشناس یا روانپزشک تشخیص می دهد وابستگی کودک به مادر یا والدین مرضی شده است.
علت وابستگی کودک به مادر چیست؟
وابستگی کودک به مادر علت های مختلفی دارد که برای درمان و کاهش آن ابتدا باید علل وابستگی و چسبندگی کودک به مادر یا مادر بزرگ را فهمید. در ادامه تعدادی از این علل بیان می شود:
دلبستگی ناایمن کودک
سبک دلبستگی ناایمن یکی از مهمترین علت های وابستگی کودک به مادر است. دلبستگی ناایمن زمانی ایجاد می شود که مادر یا توان برقراری ارتباط عاطفی ندارد یا از آن فرار می کند. در این هنگام سبک دلبستگی کود ناایمن و اجتنابی می شود. در این حالت کودک به نظر مستقل می آید ولی قادر به برقراری ارتباط با دیگران نیست در نتیجه وابستگی او به مادرش بیشتر می شود. داشتن یک سبک دبستگی ایمن بهترین راه پیشگیری در برابر وابستگی شدید کودک به والدین است.
کمال گرایی والدین
معیارهای کمال گرایان پدر و مادر سرکوب کننده اعتماد به نفس و استقلال کودک است. والدین کمال گرا همیشه در مسیر انتقاد و نادیده گرفتن پیشرفت های فرزند خود هستند. والدین این چنینی کودک را همیشه با ایده آل های خود مقایسه می کنند و هیچوقت توانایی های و ظرفیت های واقعی کودک خود را نمی بینند. بخاطر همین است که فرزندان آنها دارای اعتماد به نفس و عزت نفس پایینی هستند و در برقراری ارتباط اجتماعی مؤثر عاجز هستند. باید این را بدانید که پدر و مادر کمال گرا فرزندی تربیت می کنند که همیشه بدنبال تأیید آنها است و این نتیجه ای جز وابستگی شدید کودک ندارد.
دعواهای مداوم پدر و مادر
دعواها و پرخاشگری کلامی و فیزیکی پدر و مادر احساس ناایمنی و ترس از دست دادن را در کودکان بیشتر می کند. افزایش اضطراب جدایی و بیشتر شدن وابستگی کودک نتیجه یک خانه پرتنش است. بنابراین اگر می خواهید وابستگی کودک شما کم شود خانه آرام کنید.
شخصیت اضطرابی والدین
نگرانی و اضطراب شدید پدر و مادر هنگام جدایی از کودک، همچنین ترس شدید از آسیب دیدن کودک یکی از علل وابستگی کودک به والدین بویژه مادر است. یک مادر مضطرب و نگران جهان را پر از خطر و ترسناک برای کودک توصیف می کند، ترسیم جهان بدین گونه خروجی جز تشدید وابستگی و اضطراب جدایی کودک ندارد.
محبت بیش اندازه والدین به کودک
محبت زیاد به کودک و سرویس دادن مدام مادر به کودک یکی دیگر از علت های وابستگی کودک به مادر است. محبت زیاد والدین منجر به این می شود که نیازهای کودک به وقفه مجاب شود و کودک تلاشی برای برطرف کردن خواسته های خود نکند. همین عدم تلاش کودک را متوقع، منزوی و وابسته تربیت می کند.
سبک فرزند پروری سخت گیر و سهل گیر
والدینی که سبک فرزند پروری سخت گیر یا سهل گیری دارند، زمینه برای برای وابستگی و بی کفایتی کودک خود مهیا می کنند. در این سبک های فرزند پروری والدین یا بخاطر سخت گیری و عدم آزادی و یا به علت رهایی زیاد و عدم حمایت کودک را ضعیف و وابسته تربیت می کنند. سبک فرزند پروری سخت گیرانه با کنترل و دخالت بیش از حد مانع از مستقل شدن و پرورش توانایی های کودک می شود. در مقابل سبک فرزند پروری سهل گیرانه با رهایی، عدم حمایت و نظارت، والدین این پیام را به فرزند خود میدهند که در این جهان تنها هستی و احساس ناایمنی شدیدی در کودک ایجاد می کنند.
روش های درمان و کم کردن وابستگی کودک به مادر
روانشناسان برای درمان و کاهش دلبستگی کودک به مادر روش های مختلفی معرفی کرده اند که در ادامه مقاله تعدادی از روش های کم کردن وابستگی کودک ذکر می شود:
همدلانه با کودک صحبت کنیم و به ترس های او گوش کنیم
یکی از بهترین راهکارها برای کاهش رفتارهای نامطلوب کودکان، گوش کردن به حرف های آنها بویژه زمانیکه در مورد ترس ها و نگرانی های خود صحبت می کنند. همیشه در ارتباط با مشکلات روانی کودکان باید زمینه ای را مهیا ساخت تا کودک در مورد نارحتی های خود صحبت کند؛ همچنین والدین باید بصورت همدلانه به صحبت های او واکنش نشان دهند. این فرایند به کودک این حس را می دهد در برابر این نگرانی ها تنها نیست و از امنیت بیشتری برخوردار است. در برابر پدر و مادر متوجه ترس های کودک می شوند و برای ازبین بردن آنها بهتر می توانند برنامه ریزی کنند.
سبک فرزند پروری خود را تغییر دهید
والدینی که سبک فرزند پروری قاطع دارند، فرزندان مستقل تر و کمتر وابسته تربیت می کنند. بنابراین اگر تا الان سبک فرزند پروری سخت گیرانه یا سهل گیرانه داشته اید، با آموزش و مشاوره از روانشناس سبک تربیتی خود را تغییر دهید. مطمئن باشید با انتخاب درست سبک فرزند پروری مقتدرانه سلامت روان کودک خود رت در آینده تضمین کرده اید.
برای افزایش اعتماد به نفس و مستقل کردن کودک، برنامه ای تدوین کنید
والدین باید با کمک روانشناس کودک برنامه ای تدوین کند که به رشد استقلال و اعتماد به نفس کودک کمک کند. از جمله اقداماتی که والدین می تواند برای افزایش اعتماد به نفس و استقلال کودک انجام بدهند، شامل:
- سپردن مسئولیت های متناسب با توان کودک، مثلا هنگام چیدن سفره کودک مسئول چیدن قاشق ها باشد
- پس از 3 سالگی تشویق کودک به حضور تنهایی او در کلاس های آموزشی و تفریحی
- در طول هفته زمانی را کودک بدون حضور والدین با پدر بزرگ و مادر بزرگ سپری کند
- تشویق و آموزش کودک به انجام کارهای روزمره مرتبط با او: مانند پوشیدن لباس، جمع کردن اسباب بازی، خوردن غذا و..
- توجه به دستاوردهای کودک در امر یادگیری و بازی هرچند کوچک و ناچیز باشد، مثلا اگر کاغذ خطی خطی کردن و به شما نشان داد به عنوان نقاشی وی را تشویق کنید.
- اجتناب از هر گونه تنبیه کلامی و فیزیکی
والدین کمال گرایی خود را درمان کنند
اگر از جمله والدین کمال گرا هستید حتما برای درمان این ویژگی خود اقدام کنید. کمال گرایی پدر و مادر آینده ی کودک را تاریک می کند. این یک هشدار جدی است و شوخی بردار نیست، فکر نکنید کمال گرا بودن یک فضیلت است و عامل پیشرفت خانواده است. برعکس کمال گرایی پایه ای بسیار از مشکلات روحی و روانی اعضا خانواده، بویژه کودکان است.
والدین اضطرابها و نگرانی های خود را به کودک انتقال ندهند
معادله مشخص است، والدین مضطرب، کودکان مضطرب و وابسته تولید می کنند. اگر یک فرد اضطرابی هستید حتما قبل ازدواج و بچه دار شدن اختلال اضطرابی خود را درمان کنید. والدین مضطرب جهان بیرون را پر از تنش و ترسناک برای فرزندان خود ترسیم می کنند و با حمایت بیش از حد خود به استقلال و اعتماد به نفس کودک آسیب می زنند.
مراجعه به روانشناس کودک در اصفهان برای درمان وابستگی کودک
در انتها اگر با تمام تلاشی که کردید ولی نتوانستید وابستگی کودک را به مادر خود کم کنید، حتما به یک روانشناس کودک مراجعه کنید.روانشناس با تشخیص درست و تدوین برنامه درمانی مؤثر، از نگرانی های شما کاسته و فرزندتان مستقل تر می کند. اگر از شهروندان اصفهان هستید می توانید در مرکز مشاوره رویش از خدمات مشاوران کودک آن مرکز بهره مند شوید. مرکز مشاوره رویش با بیش از 10 سال سابقه در امر درمان اختلالات روانی و آموزشی کودکان یکی از برجسته ترین مراکز درمانی شهر اصفهان است. برای ثبت نوبت یا انجام مشاوره تلفنی می توانید با شماره 09134926851 تماس حاصل فرمایید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.