قلدری یا زورگویی کودکان یک الگوی رفتاری تهاجمی و آزاردهنده است که در کودکان بویژه کودکان مدرسه ای دیده می شود. شکایت والدین کودکان قلدر این است که در بیشتر اوقات خواسته های خود را با زورگویی و نافرمانی پیش می برد یا با آزار و اذیت کلامی و فیزیکی خواهر و برادر یا دیگر بچه ها سعی می کند به خواسته هایش برسد. قاعدتا والدین در این زمانها احساس شرم یا ضعف می کنند، البته باید توجه داشته باشید قلدری در کودکان یک نشانه ی جدی در زمینه وجود نابهنجاری در ارتباطات اجتماعی و گاه بزهکاری در بزرگسالی هم است. در این مقاله در سایت حامد یزدخواستی (مشاور خانواده و کسب و کار) در مورد اینکه چگونه قلدری یا زورگویی کودکان را درمان کنیم صحبت می کنیم، تا پایان مقاله با ما همراه باشید تا با روش های مقابله با قلدری کودک خود را آگاه شوید.
قلدری و زورگویی در کودکان یعنی چه؟
می توان قلدری یا زورگویی در کودکان اینگونه تعریف کرد که زمانیکه استفاده از زور و نافرمانی الگوی رفتار قالب کودک برای رسیدن به خواسته و اهدافش باشد و این الگو تبدیل به یک سبک زندگی شده باشد، می توان گفت کودک یا نوجوان شما قلدر است. معمولا در پشت رفتار قلدرانه یا زورگویانه کودک و نوجوان یک باور عمیق و جدی در مورد استحقاق داشتن خفته است، در طرحواره درمانی به این باور طرح واره استحقاق می گویند. کودک یا نوجوان خود را مستحق اعمال زور برای رسیدن به اهداف خود می دانند. آنها خود را از نظر جایگاه و موقعیت بالاتر از بقیه می دانند و معمولا برای این آزار و اذیتی که به دیگران می رسانند احساس شرم و گناه نمی کنند. در این وضعیت معمولا والدینی که اعتماد به نفس پایینی دارند یا حوصله تنش و چالش با کودک را ندارند با پیگیری از فرمان های قلدرمأبانه کودک، این الگوی رفتاری را در کودک یا نوجوان تقویت می کنند.
انواع قلدری در کودکان و نوجوانان
قلدری را می توان به طیف وسیعی از رفتار نسبت داد. بنابراین با توجه تنوع در رفتاری قلدر مأبانه کودک و نوجوان باید آنها برای شناخت بتر طبقه بندی کرد. در ادامه مقاله دسته بندی مرتبط با قلدری کودکان و نوجوانان ارائه می شود:
- قدری کلامی شامل:
- مسخره کردن افراد
- دیدگاه های جنسی نامناسب
- تهدید به ایجاد آسیب
- برچسب زدن یا لقب دادن به افراد
- قلدری اجتماعی شامل:
- انتشار تصاویر و اطلاعات خصوصی افراد
- دروغ و شایعه پراکنی در مورد دیگران
- تحقیر و ایجاد شرم در افراد در جمع
- قلدری فیزیکی شامل:
- ضربه، لگد زدن و کتک کاری با دیگران
- تف کردن روی دیگران
- هل دادن و به زمین انداختن دیگران
- گرفتن یا شکستن وسایل دیگران
نشانه ها و علائم قلدری یا زورگویی در کودک و نوجوان چیست
پایش علائم و نشانه های قلدری در کودک و نوجوان یکی از ابزارهای تشخیص آن است. برای تشخیص و فهم رفتارهای زورگویانه در کودکان نیاز است هم به گزارش های همسالان، معلمان و سایر افرادی که با کودک در ارتباط هستند توجه شود و هم به مشاهدات والدین در خانه اهمیت داده شود. در ادامه برخی از این علائم ذکر می شود:
- نفرات دیگری مانند معلمان، مربیان، همسالان و همکلاسی ها و والدین شکایت ها و مشاهداتی را در مورد رفتار زورگویانه کودک ارائه دهند.
- در محیط خانه به کرات رفتار پرخاشگرانه و از دست رفتن کنترل و عصبانی شدن در مواقع ناکامی و اجابت خواسته از کودک یا نوجوان مشاهده شود.
- دیده نشدن یا کم دیده شدن احساس یا رفتار همدلانه کودک و نوجوان نسبت به دیگران. داشتن دیدگاه خودمحور و خودخواهانه یکی از نشانه های مهم قلدری است.
- الگوی رفتاری معطوف و در جهت کسب قدرت و کنترل بر دیگران یکی دیگر از علائم است. فرد قلدر یا زورگو تلاش می کند با استفاده از زور کسب قدرت کند یا دیگران را وادار کند از او تبعیت کنند و به فرمان هایش گوش دهند. این افراد معمولا از شکست یا برنده نشدن واهمه و ترس دارند.
- کودک یا نوجوان قلدر بصورت تکرار شونده از خود پرخاشگری کلامی و فیزیکی نشان می دهند و از الفاظ نامناسب استفاده می کند.
- عدم نگهداری و حفظ رابطه دوستانه با دیگران یکی دیگر از نشانه های فرد قلدر است. آنها در دوستیابی هم دچار مشکل هستند.
علت قلدری در کودکان و نوجوانان
هر اختلال در رفتار کودکان و نوجونان علت و دلیلی دارد که برای درمان یا از بین بردن آنها باید آنها را شناخت و بررسی کرد. قلدری در کودک و نوجوان هم از این قاعده مستثنی نیست. در زیر بخشی از دلایل قلدری در کودکان واکاوی می شود:
- احساس نادیده گرفتن شدن توسط والدین: گاهی قلدری در کودک یا نوجوان یک واکنشی است نسبت به دیده نشدن توسط والدین. عدم دریافت توجه کافی یکی از دلایل مهم قلدری است. کودک تلاش می کند با رفتار زورگویانه کمبود توجه خود را جبران کند.
- احساس حقارت: افراد مختلف با روش های مختلف برای برطرف شدن حس حقارت یا ضعف خود عمل می کنند. یکی از روش های برطرف کردن احساس حقارت متوسل شدن به زورگویی و قلدری است.
- قربانی قلدری یا زورگویی دیگران شدن: مواجه شدن با رفتار قلدرمأبانه والدین و دیگران می توان علت قلدری کودک و نوجوان باشد. پدر و مادر که خود قلدر هستند و نسبت به کودک خود همدلی ندارند، ممکن است فرزند قلدر پرورش دهند.
- یادگیری رفتار قلدرانه: زمانیکه والدین کودک یا خواهر و برادر او با دیگران رفتار قلدرانه دارد، کودک با مشاهده ی رفتار آنها اینگونه رفتار را در خود درونی می کند.
- تفکر خودمحور و نبود همدلی: یکی از علت های مهم قلدری کودک و نوجوان تثبیت تفکر خودمحور(خودخواهانه) و نبود همدلی است. بخاطر همین است که فرد قلدر همیشه خود را حق به جانب می بیند و اهمیت به نارحتی و آسیب دیدن دیگری نمی دهد.
درمان و مقابله با قلدری کودک و نوجوان
برای درمان و مقابله با قلدری کودک و نوجوان روش های متعددی است که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت. ولی اگر برای مقابله با کودک قلدر خود نیاز به مشاوره دارید می توانید با شماره 09134926851 تماس بگیرید و پرسش های خود را طرح کنید. حال بپردازیم با روش های درمان قلدری در کودک و نوجوان:
- همدلی و حساسیت بین فردی را در کودک خود پرورش دهید. افراد که می آموزند که با دیگران همدلی کنند و نسبت به ناراحتی ها، حتی خوشی های دیگران حساس باشند قلدری نمی کنند.
- آموزش پذیرش دیدگاه های مختلف و دور شدن از خودمحوری و یکجانبه نگری. می توان بوسیله بازی و نمایش به کودکان آموخت هر فردی نسبت به موضوعات مختلف دیگاه خاص خودش را دارد که آن دیدگاه قابل احترام است.
- توجه به کودک و گفتگو در رفتار قلدرانه کودک می تواند در کاهش این رفتار کمک کننده باشد. توجه به کودک، بویژه زمانیکه علت اصلی قلدری آن عدم توجه و دیده شدن باشد، می تواند تا حد زیادی از زورگویی او کم کند.
- اتخاذ سبک فرزند پروری مقتدرانه یکی از راه های مقابله با قلدری در کودکان است. والدین باید آموزش ببینند که انتظارات و قوانین خود را واضح و روشن بیان کنند، مرزها و حدود رفتاری فرزندان خود را مشخص کنند و درمواجه و دادن پاسخ به کودکان خود هماهنگ و منسجم باشند. سبک فرزند پرورری مقتدرانه به والدین کمک می کند در کنار داشتن روابط مثبت و سازنده با فرزندان، واکنش های مناسبی هم به قلدری و زورگویی آنها داده شود.
- مهارت های حل مسئله، حل تعارض و ارتباطات اجتماعی به کودک و نوجوان آموزش داده شود. یکی از راه های مناسب برای مقابله با قلدری کودک و نوجوان آموزش این است که چگونه مسائل و مشکلات خود را بدون استفاده از زور حل کنند. همچنین کودکان باید بیاموزند بدون پرخاشگری تعارضات و اختلافات خود با دیگران را حل کنند.
- والدین باید الگوی فرزندان خود باشند. والدینی که خود قلدری نداشته باشند و تلاش کنند بدون زور و قلدری روابط اجتماعی و رسیدن به خواسته های خود پیش ببرند، طبیعتا الگوی مناسبی برای پیشگیری از بروز رفتار قلدری در کودک هستند.
- در انتها اگر قلدری در کودک و نوجوان اختلال شدید و جدی در ارتباطاتداجتماعی، تحصیلی و خانوادگی ایجاد کرد، حتما باید با یک روانشناس کودک و نوجوان گفتگو کنید.
مشاوره با روانشناس برای درمان قلدری کودک و نوجوان در اصفهان
والدینی که در رفتار کودک خود قلدری و زورگویی مشاهده می کنند باید بدانند که اگر در همین سنین کودکی و نوجوانی این رفتار اصلاح نشود، در بزرگسالی عواقب به مراتب بدتر و شدیدتری دارد. گاه این قلدری نشانه ای اختلال سلوک است که زمینه ساز بزهکاری در بزرگسالی است، بنابراین قلدری در کودکان و نوجوانان را جدی بگیرید. والدین عزیز اصفهانی می توانند برای راهنمایی بیشتر در مورد مقابله با رقتارهای قلدرانه فرزندان خود با مشاوران مرکز مشاوره رویش اصفهان گفتگو کنند. این مرکز مشاوره بیش از ده سال است زیر نظر سازمان بهزیستی اصفهان مشغول به خدمت رسانی به خانواده های اصفهانی است. برای ثبت نوبت یا مشاوره تلفنی می توانید با شماره 09134926851 تماس حاصل فرمایید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.