تحریک الکتریکی مغزی tDCS در اصفهان و درمان بیش فعالی، افسردگی و سکته مغزی

تحریک الکتریکی مغز (tDCS) در اصفهان یکی از چندین روش درمانی نوین در روانشناسی و روانپزشکی است. در زمان معاصر افرادی که در زمینه روانشناختی دچار مشکلات و رنجش های گوناگون می شوند می تواند با استفاده از ترکیب روش های روان درمانی و دستگاه تحریک الکتریکی مغز (tDCS) با سرعت فوق العاده ای فرایند درمان را طی کنند. چنین روش های درمانی نوینی به فرایند درمان های روانشناختی ( بویژه در زمینه توانبخشی شناختی) سرعت قابل توجه ای می دهند. در این مقاله از سایت حامد یزخواستی (روان درمانگر زوج و خانواده) به معرفی دستگاه تحریک الکتریکی مغز در اصفهان و کاربردهای آن می پردازیم.

تحریک الکتریکی مغز (tDCS) چیست؟

تحریک جدار جمجمه ای با جریان مستقیم (tDCS) شیوه ای از درمان غیر  تهاجمی است. در این روش درمانی جریان مستقیم بسیار ضعیف شده ای (1 تا 3 میلی آمپر) را روی پوست سر قرار می دهند. بدین خاطر که جریان مستقیم بسیار ضعیف شده است، اثر گذاری آن به مقداری نیست که یک پتانسیل عمل در نورون ایجاد کند تنها آستانه ی تحریک پذیری آن ها را بیشتر یا کمتر می کند. این اثرات با تغییرات  میزان ساخت پروتئین ها و سطوح درون سلولی حلقوی و کلسیم همراه می شود. این تغییرات تا مدتی باقی می ماند ولی عموما برگشت پذیر و فاقد عوارض در عملکرد و ساختار سلول هستند. این شکل جریان مستقیم تحریک الکتریکی مغز، جنبه ی تمایز آمیز این روش با روش هایی است که از جریان متناوب استفاده می کنند و یا تحریک تکانه گسسته تولید می کنند. همچنین tDCS  بر خلاف روش Rtms (تحریک جدار جمجمه ای با امواج الکترومغناطیسی)، تحریک ایجاد شده به اندازه تولید پتانسیل عمل پاسخ نیست بلکه تغییرات ایجاد شده در حد اصلاح ساختار و عملکرد نورن ها در راستای مطلوب و مدنظر هدایت می شوند. بخاطر این عملکرد کم عارضه است که تعدادی از پژوهشگران اصطلاح “قطبی سازی جریان مستقیم جدار جمجمه ای” را ترجیح می دهند.

معرفی دستگاه تحریک الکتریکی مغزی

دستگاه تحریک الکتریکی مغزی از جمله روش های نوروتراپی است. نوروتراپی یک متد درمانی است که بوسیله عصب یا سلول های عصبی برای درمان اختلالات روانی استفاده می شود. این دستگاه از یک باطری تغذیه می کند و یک جریان الکتریکی ثابت را از طریق سیم ها به دو الکترود منتقل می کند. این الکترودها درون پارچه ای اسفنجی ،رطوبت داده شده با محلول نمک، قرار می گیرند؛ بخاطر همین براحتی جریان الکتریکی را از خود رد می کنند. هر منطقه از مغز از نظر عملکرد فیزیولوژیکی وظیفه خاصی دارد و با توجه به نوع اختلال و درمان طراحی شده این الکترودها در مکان مشخص روی سر قرار می گیرند. دستگاه tDCS   برای درمان اختلالاتی مانند افسردگی، وسواس، بی خوابی، سردردهای میگرنی و… مناسب است. همچنین دستگاه تحریک مغزی برای اختلالات روانشناختی کودکان مانند بیش فعالی و نقص توجه، نارساخوانی و سایر اختلالات یادگیری و مشکلات کارکردهای اجرایی به همراه بازی درمانی کارآمد است.

چگونگی فعالیت tDCS   در مغز

در دستگاه تحریک مغزی tDCS  الکترودها بوسیله آند به داخل مغز وارد می شوند و در انتها جریان هدایت شده به مغز از طریق کاتد خارج می شود. در پایین کاتد تحریک کننده، بار منفی در هنگام تجمع الکترون ها برای ورود الکترودها ایجاد می شود. ابعاد الکترودهای تحریک کننده بسیار مهم است. به طور مثال یک الکترود کاتد در اندازه کوچک می تواند بار کانونی تری به منظقه مشخض شده مغز منتقل کند. در واقع زمان انباشت باری بیشتر در درب خروجی منطقه ای از مغز که تحت تأثیر قرار داده شده است، از مسیر تغییر ابعاد الکترود کاتدی یا با تغییر اندازه یا مکان الکترود آندی قابل تغییر اندازه یا کنترل است. در کل به منظور هدایت جریان الکتریکی از درون مغز در روش تحریک الکتریکی مغز، بر روی جمجه الکترودهای مثبت و منفی قرار داده می شود.

اثرات درمانی روش تحریک جریان مستقیم فرامغزی tDCS

دستگاه تحریک جریات مستقیم فرامغزی tDCS  دارای اثرات متعدد درمان بخشی است که در اختلالات مختلف روان شناختی کاربرد دارد. در ادامه مقاله تعداد از اثرات مثبت دستگاه tDCS   بصورت مختصر بیان می شود:

بهبود یادگیری و کسب مهارت

تعداد از مشاهدات اولیه بر این مطلب اذعان دارند که احتمال دارد دستگاه تحریک مغزی tDCS   بر افزایش توانایی افرد (بویژه کودکان) بر یادگیری و آموزش مهارت های جدید اثر مثبت داشته است. بطور مثال، طبق یک پژوهش، بکارگیری tDCS   در آزمودنی هایی که سعی داشتند سمبل هایی را بخاطر بسپارند، باعث بهبود مهارت پردازش اعداد و توانایی های عددی شد که این اثرات تا  6 ماه پس از درمان ابتدایی ماندگار ماند. پژوهش های دیگری گزارش کردند هنگامیکه قشر حرکتی اولیه مغز با استفاده از tDCS  تحریک شود، یادگیری مهارت های حرکتی بهتر می شود.

اثرات مثبت در کاهش و کنترل درد (بیمارانی با درد مزمن)

نتایج ابتدایی امیدبخشی در پژوهش های مرتبط با درد مزمن و دستگاه tDCS  بدست آمده است. این یافته ها نشان می دهد روش تحریک الکتریکی مغزی توانایی این را دارد که برای درمان درد در برخی اوقات و شرایط به بیماران در مزمن کمک کند.  با این وجود برای تأیید بیشتر این یافته ها نیاز به تحقیقات بیشتری است.

تأثیر تحریک الکتریکی مغزی tDCS   بر درمان افسردگی

نتایج تعدادی از پژوهش های انجام شده نشان می دهد که دستگاه تحریک الکتریکی مغزی tDCS   بر درمان افسردگی تأثیرات مثبت معناداری دارد. استفاده از tDCS   برای مبتلایان به افسردگی نشان دهنده کاهش علائم افسردگی در آنها است. ولی باید توجه کرد که استفاده از این دستگاه به تنهایی برای درمان افسردگی کافی نیست.

تأثیر دستگاه tDCS   بر کیفیت خواب

یافته های یک تحقیق نشان می دهد که کاربرد tDCS   روی قشر خلفی جانبی پیش پیشانی مغز در زمان خواب  منجر به بهتر شدن راندمان خواب در افراد مورد پژوهش شده است. در واقع این روش باعث کاهش زمان دوره ی سبک تر خواب و افزایش مدت دوره ی عمیق تر خواب شده است. با این حال باید توجه داشت برای اطمینان بیشتر باید مطالعات بیشتری در این زمینه انجام شود.

تأثیر تحریک مغزی tDCS   بر نشانه های اختلال نقش توجه – بیش فعالی ADHD

در ارتباط با تأثیر تحریک الکتریکی مغزی بر اختلال ADHD پژوهش های زیاد داخلی و خارجی انجام شده است. در همه ی این تحقیقات شواهدی بر مثبت بودن تأثیر دستگاه tDCS   بر کاهش علائم اختلال بیش فعالی و نقص توجه ارائه می دهد. ولی باید توجه داشت که برای درمان مؤثر اختلال بیش فعالی نیاز به درمان ترکیبی این دستگاه با بازی درمان است.

تأثیر دستگاه تحریک مغزی برای بهبودی بیماران سکته مغزی

یاقته های تحقیقات مرتبط با تأثیر tDCS   بر افرادی دچار سکته مغزی شده اند، نشان می دهد هم تحریک آنودی قشر حرکتی نمیکره مبتلا و هم تحریک کاتدی قشر حرکتی نیمکره سالم مغز، کارکرد حرکتی افراد مبتلا به سکته مغزی را بهتر می کند. یافته های پژوهش دیگری که بر روی 10 بیمار سکته مغزی مبتلا به آفازی ناشی از سکته انجام شده است، نشان می دهد 5 روز تحریک آنودی سمت چپ قشر پیش پیشانی مغز به مدت 20 دقیقه، این بیماران قادر می سازد بهتر نام اشیا ء را بیان کنند.

مزایای تحریک الکتریکی مغزی tDCS

تحریک الکتریکی مغز tDCS   دارای فواید و مزایای متعددی است که در زیر بیان می شود:

1. امنیت: بسیار ایمن و غیر تهاجمی است و بدون هیچ گونه عارضه ی شدید یا ناخواسته است.
2. انعطاف پذیری: قابلیت انتخاب و تغییر لگوهای تحریک مغز. بدین صورت که امکان تنظیم شدت و مدت زمان تحریک است و همچنین مکان و الگوی الکترودها قابل تغییر است.
3. قابلیت استفاده در مکان های مختلف: دستگاه tDCS  به علت کوچک و قابل حمل بودن در هر مکانی می توان انجام داد.
4. بهبود عملکرد شناختی: تعداد از پژوهش ها نشان داده است استفاده از دستگاه تحریک مغزی به بهبود حافظه، توجه، تصمیم گیری، توانایی حل مسئله و عملکرد شناختی عمومی مؤثر است.

عوارض جانبی دستگاه tDCS   چیست؟

اثرات جانبی این دستگاه بیشتر مرتبط با محل الکترودها است مانند: قرمزی، احساس خارش و سوزش که موقتی است. سایر عوارش جانبی tDCS   ممکن است شامل سردرد، حالت تهوع و سرگیجه باشد.

نکات مراقبتی قابل ذکر در زمینه استفاده از tDCS

همان طور که قبلاً نیز گفتیم در افراد سالم استفاده از روش درمانی تحریک الکتریکی مغز منجر به ایجاد مشکلاتی مثل حمله تشنج نخواهد شد. اما با این حال این مشکل ممکن است در افراد مبتلا به صرع اتفاق بیفتد. این روش برای افرادی که در وضعیتی ناپایدار هستند یا نزدیک محل الکترود دارای جسمی فلزی هستند نیز توصیه نمی شود.

معرفی کلینیک تحریک الکتریکی مغزی tDCS   در اصفهان

با توجه به کاربردهای مفید و متنوع این دستگاه ممکن است شهروندان عزیز اصفهانی بخواهند با استفاده از دستگاه tDCS    فرایند درمانی خود در زمینه های مختلف مانند وسواس، افسردگی، سکته مغزی و بی خوابی و اختلال بیش فعالی و نقص توجه در کودکان استفاده کنند. دوستانی که پرسش هایی در زمینه ثبت نوبت و گرفتن خدمات از کلینیک تحریک مغزی را دارند می تواند با شماره 09134926851 تماس بگیرند و سوالات خود را بپرسند.